Định hướng
a, Tóm tắt văn bản là nêu ngắn gọn nội dung chính của một văn bản nào đó.
b, Trình tự tiến hành như sau:
– Bước 1: Xác định thông tin chính
– Bước 2: Xác định các thông tin cụ thể của mỗi đoạn hoặc phần trong văn bản; giữ nguyên các mốc thời gian hoặc giữ lại những mốc thời gian quan trọng
– Bước 3: Kết nối các thông tin cụ thể và viết thành bản tóm tắt theo cách thông dụng hoặc trình bày bằng sơ đồ.
Thực hành
Bài tập: Em hãy tóm tắt văn bản “Những phát minh “tình cờ và bất ngờ””
a, Chuẩn bị:
– Đọc kĩ văn bản “Những phát minh “tình cờ và bất ngờ”
– Dự kiến cách trình bày bản tóm tắt
b, Tìm ý
Dựa vào phần chuẩn bị ở trên, em hãy đặt và trả lời các câu hỏi như:
Câu hỏi
– Văn bản thuật lại những phát minh nào? Thứ tự của các thông tin ấy?
– Ở mỗi phát minh:
+ Tên phát minh là gi?
Trả lời: Văn bản thuật lại 4 phát minh, đó là: đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên và giấy nhớ. Các thông tin này được sắp xếp theo thứ tự: đất nặn-> kem que->lát khoai tây chiên-> giấy nhớ.
+ Tên nhà phát minh?
+ Mục đích ban đầu?
+ Diễn biến và kết quả như thế nào?
Trả lời:
– Văn bản thuật lại 4 phát minh, đó là: đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên và giấy nhớ. Các thông tin này được sắp xếp theo thứ tự: đất nặn-> kem que->lát khoai tây chiên-> giấy nhớ.
– Ở mỗi phát mình, cụ thể như sau:
| Tên phát minh | Tên nhà phát minh | Mục đích ban đầu | Diễn biến và kết quả |
| Đất nặn | Giô –sép Mác Vích – cơ | Ga được sử dụng nhiều hơn, bột đất sét đặc biệt không còn bán chạy nữa, ông thua lỗ và nghĩ đến bài học chị dạy sử dụng bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất sét | – Năm 1957, ông trộn những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét.
– Kết quả: làm ra đồ chơi trẻ em với nhiều màu sắc, thu về hàng triệu đô. Đây chính là đất nặn hiện nay. |
| Kem que | Phrăng Ép-pơ-xơn | Ông vô tình dùng chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau. | Phát hiện ra một que kẹo băng sau một đêm và nếm thử có hiện tượng nổ li ti.
Năm 1923 ra đời kem que. Trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến. |
| Lát khoai tây chiên | Gioóc Crăm | Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp. Ông liên tục bị khách trả lại món ăn. | -. Ông mất bình tĩnh khi khách gửi lại và yêu cầu cắt khoai tây mỏng hơn và chiến chúng khô cứng.
– Nhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều. Chúng trở nên phổ biến, đánh dấu sự ra đời của lát khoai tây chiên |
| Giấy nhớ | Xpen-xơ Vin-vơ và Át Phrai | Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết ứng dụng vào việc gì | – Vài năm sau, đồng nghiệp của ông đã tìm cách dán một số giấy nhớ lên cuốn sách hợp ca của mình tại nhà thờ.
– Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ lên bề mặt mà không làm hư hại. – Phát minh ra đời và được sử dụng rộng rãi. |
c, Viết
– Có thể viết bản tóm tắt thành một đoạn văn, trong đó dùng lời văn của em kết hợp với việc sử dụng các từ ngữ chỉ thứ tự hoặc từ nối để kết nối các thông tin cụ thể hoặc có thể trình bày các thông tin chính của văn bản theo một sơ đồ nhất định.
– Bản tóm tắt phải có đầy đủ các thông tin về nguyên nhân và kết quả của sự kiện.
Bài làm: Tóm tắt các phát minh
- Đất nặn
– Đất nặn là phát minh của Giô –sép Mác Vích – cơ.
– Nguyên nhân là do ga được sử dụng nhiều hơn, loại bột đất sét không còn bán chạy nữa, ông đã nhớ đến câu chuyện của người chị mình. Ông tiến hành sử dụng bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất sét.
– Kết quả là đất nặn trở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la.
- Kem que
– Kem que do Ép –pơ-xơn phát minh ra.
– Nguyên nhân: Ông vô tình dùng chiếc que trộn bột soda khô với nước trong một cái cốc để đùa nghịch và để quên ngoài trời. 1923 ra đời kem que trên thế giới.
– Kết quả: Trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến.
- Khoai tây chiên
– Cram chính là người sáng tạo ra lát khoai tây chiên
– Nguyên nhân: khách trả lại món khoai tây liên tục và yêu cầu khoai tây thái mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng khô cứng.
– Kết quả: Nhiều người thích chúng và đặt mua rất nhiều. Khoai tây chiên lát mỏng trở nên phổ biến.
- Giấy nhớ
– Người phát minh: Xin – vơ
– Nguyên nhân: Xin – vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm. Xin- vơ đã giúp Át Phrai dán một số giấy tờ lên cuốn sách của mình.
– Kết quả: Từ đó phát minh ra đời.
d, Kiểm tra và chỉnh sửa
– Đọc lại bản tóm tắt
– Xem xét, phát hiện và sửa các lỗi về nội dung và hình thức của bản tóm tắt