>> Xem thêm: Soạn Bài học đường đời đầu tiên – Ngữ văn 6 tập 1 trang 14 (Bộ tri thức kết nối)
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT ( trang 21)
TỪ ĐƠN VÀ TỪ PHỨC
- Kẻ bằng sau vào vở và điền các từ in đậm trong đoạn văn vào ô phù hợp:
Trả lời:
| Từ đơn | Từ Phức | |
| Từ ghép | Từ láy | |
| Tôi, nghe, người | Bóng mỡ, ưa nhìn | hù hoẳn, phành phạch, giòn giã, rung rinh |
- Trong Bài học đường đời đầu tiên có những từ láy mổ phỏng âm thanh như: véo von, hừ hừ,. Hãy tìm thêm những từ láy khác thuộc loại này trong văn bản.
Trả lời:
Các từ láy khác như: thỉnh thoảng, phanh phách, giòn giã, rung rinh, ngoàm ngoạp, hủn hoẳn
- Tìm hiểu và nêu tác dụng của từ láy trong các câu sau:
- Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ
>> Tác dụng: Từ láy phanh phách thể hiện sự sinh động, mạnh mẽ của Dế Mèn
- Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡn liềm máy làm việc
>> Tác dụng: Từ láy ngoàm ngoạp thể hiện sự mạnh mẽ của Dế Mèn
- Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu
>> Tác dụng: Từ lấy dún dẩy thể hiện sự sinh động, chân thực của Dế Mèn.
NGHĨA CỦA TỪ
- Từ trong Bài học đường đời đầu tiên được dùng rất sáng tạo. Một số từ ngữ được dùng theo nghãi khác với nghĩa thông thường, chẳng hạn nghèo trong nghèo sức, mưa dầm sụt sùi trong điệu hát mưa dầm sụt sùi. Hãy giải thích nghĩa thông thường của nghèo, mưa dầm sụt sùi và nghãi trong văn bản của những từ này.
Trả lời:
Nghĩa thông thường:
– Nghèo: Là nghèo khổ, ít tiền của, nghèo không đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của cuộc sống. Thường là nghèo về vật chất.
– Mưa dầm sụt sùi: Nghĩa thường là tiếng mưa nhỏ kéo dài
Nghĩa trong văn bản
– Nghèo là nghèo trong sức khỏe, yếu đuối, nhút nhát
– Mưa dầm sụt sùi: Nghĩa trong văn bản là thể hiện điệu hát kéo dài xen lẫn chút buồn bã.
- Đặt câu với mỗi thành ngữ sau: ăn xổi ở thì, tắt lửa tối đèn, hôi như cú mèo
Trả lời:
– Anh ấy ăn xổi ở thì cho qua tháng ngày
– Hàng xóm tắt đèn tối lửa có nhau
– Người bạn hôi như cú mèo
BIỆN PHÁP TU TỪ
- Trong đoạn trích bài học đường đời đầu tiên có những hình ảnh so sánh thú vị, sinh động. Hãy tìm một số câu văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong văn bản này và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ đó.
Trả lời:
Một số câu văn như:
– Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua
– Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như 2 lưỡi liềm máy làm việc
– Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.
– Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê.
– Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.
– Đến khi định thần lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau.
– Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.
– Như đã hả cơn tức, chị Cốc đứng rỉa lông cánh một lát nữa rồi lại bay là xuống đầm nước, không chút để ý cănh đau khổ vừa gây ra