KIẾN THỨC NGỮ VĂN

a) Khái niệm về Nghị luận xã hội

– Nghị luận xã hội, hay còn gọi là trình bày một ý kiến, có nghĩa là người viết, người nói nêu lên ý kiến của mình về các hiện tượng trong đời sống xã hội, thông qua các lí lẽ, bằng chứng, dẫn chứng cụ thể nhằm thuyết phục người đọc, người nghe tán thành ý kiến đó.

– Khi đứng trước một hiện tượng trong đời sống, thường sẽ có nhiều ý kiến khác nhau.

Ví dụ cụ thể:

Vấn đề tiêm vaccin cho trẻ?

Ví dụ như Việc tiêm vaccin cho trẻ em. Có người đồng ý tiêm vì lí lẽ phòng xa. Nhưng cũng có người không đồng ý tiêm vì cho rằng trẻ em chưa phát triển hoàn thiện, vaccin chưa được nghiên cứu kỹ; Hơn nưa trẻ em có hệ miễn dịch tốt, nên cứ để các bạn ấy tự khỏi.

b) Văn bản và đoạn văn

Khái niệm văn bản và đoạn văn

– Theo các chuyên gia nghiên cứu văn chương, văn bản là đơn vị ngôn ngữ có thể trình bày trọn vẹn một vấn đề trong giao tiếp. Một văn bản thường gồm một hoặc một số đoạn văn.

– Trong khi đó, đoạn văn được định nghĩa là một bộ phận của văn bản.

Đặc điểm của văn bản và đoạn văn

– Văn bản thường là bài nói, bài viết ví dụ như bức thư, bài thơ, lá đơn, truyện kể, bài văn nghị luận, thông báo…. Văn bản thường có các bộ phận thống nhất về chủ đề nêu ra. Thường là xoay quanh một vấn đề nhất định nào đó. Văn bản thường được liên kết bằng những từ ngữ nhất định và nó được sắp xếp theo thứ tự hợp lí.

– Còn đoạn văn thường cũng theo chủ đề thống nhất. Mỗi đoạn văn thường có kết cấu hoàn chỉnh. Nó được đánh dấu từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm xuống dòng. Về mặt nội dung, đoạn văn được xem là một ý đã hoàn chỉnh ở một mức độ nhất định. Nó logic, hợp lý và giúp người nghe, người đọc có thể nắm bắt được nội dung tương đối dễ dàng. Ở dạng điển hình, đoạn văn thường gồm một số câu. Trong đó sẽ có một số câu nêu chủ đề của đoạn và những câu còn lại sẽ đóng vai trò phát triển chủ đề.

Ví dụ cụ thể về văn bản và đoạn văn:

Với chủ đề: “Tại sao phải hạn chế sử dụng rác thải nhựa?”. Thường người viết sẽ nêu ở câu đầu tiên chủ đề bàn luận của đoạn văn. Đó là: “Sở dĩ, con người cần hạn chế sử dụng rác thải nhựa vì nhựa là một loại rác thải rất khó phân hủy. Theo nghiên cứu của các chuyên gia môi trường, mỗi loại rác thải nhựa lại có lượng thời gian phân hủy khác nhau, từ trăm năm tới hàng nghìn năm. Cụ thể như chai nhựa chỉ phân hủy hoàn toàn sau 450 năm – 1000 năm; Còn ống hút, nắp chai sẽ phân hủy sau 100 năm – 500 năm; Trong khi đó bàn chải đánh răng phân hủy sau 500 năm…”. Trong đoạn văn này, câu đầu tiên nêu chủ đề bàn luận. Còn những câu tiếp theo diễn giải chủ để rõ ràng và chi tiết hơn.

c) Kiến thức Ngữ văn về Từ Hán Việt

Khái niệm từ Hán Việt

– Theo các nhà nghiên thì từ Hán Việt là những từ mà tiếng Việt mượn từ tiếng Hán (tức là tiếng Trung Quốc). Những từ ngữ đó được đọc theo cách đọc Hán Việt.

Đặc điểm của từ Hán Việt

– Với từ Hán Việt, các yếu tố cấu tạo từ thường không có khả năng dùng như một từ đơn để tạo thành câu như các yếu tố thuần Việt cùng nghĩa. Ví dụ như không thể nói: “Việt Nam có rất nhiều sơn”, nhưng lại có thể nói: “Việt Nam có rất nhiều núi”. Đây chính là một trong những dấu hiệu rõ rệt để có thể phân biệ từ Hán Việt với thuần Việt. Hoặc với cả những từ gốc Hán đã được mượn từ trước khi hình thành lớp từ Hán Việt đã được Việt hóa ở mức độ cao như buồm, buồng, áo, quần…

Ví dụ các từ Hán Việt

– Giang sơn, phụ huynh, nhân ái, vĩ đại…