Đi sâu phân tích tâm trạng của người chinh phụ, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” dưới ngòi bút tinh tế của tác giả Đặng Trần Côn. Đồng thời, mỗi người sẽ có sự đồng cảm sâu sắc trước con người ở hoàn cảnh ấy.
Bài mẫu
Đặng Trần Côn được nhiều người biết đến nhờ học rộng và tài cao. Ông là tác giả của nhiều bài thơ chữ Hán và bài phú. Trong các tác phẩm, Chinh Phụ Ngâm được xem là nổi bật và được nhiều người biết đến.
“Tình cảnh lẻ loi” chính là đoạn thơ được trích từ tác phẩm từ câu 193 đến câu 220. Nội dung chính là diễn biến tâm trạng của người chinh phụ sau buổi tiễn đưa chồng ra nơi chiến trường. Tâm sự và nỗi buồn ấy được thể hiện sâu sắc khiến lòng người rung động.
Để hiểu rõ hơn về tâm sự cũng như cảm xúc của người chinh phụ, hãy cùng đi sâu vào tìm hiểu qua các luận điểm sau.
- Luận điểm 1: Nỗi cô đơn lẻ loi của người chinh phụ
“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?”
Bốn câu thơ đầu của đoạn trích chính là cảm xúc lẻ loi của người chinh phụ. Theo dõi bước chân của người thiếu phụ, ta sẽ thấy được sự thẫn thờ trong tâm trạng. Bàn chân kia không hề muốn bước mà chỉ là đang cố để đi. Hình ảnh ấy cho ta thấy được, mạch cảm xúc đắm chìm trong sâu thẳm con tim. Hiểu đơn giản hơn đó chính là lý trí, cảm xúc đang níu bước chân người chẳng muốn rời đi. Ngồi bên trong rèm thừa mà lòng lại buồn vô tận. Nỗi buồn đó liệu có ai thấu cho nàng.
Nàng buồn bã luôn mong ngóng tin chồng từ phương xa. Thế nhưng, chẳng ai mách tin cho nàng. Hình ảnh chiếc đèn hiện lên như là “người” chứng kiến tất cả nhưng liệu “đèn có biết chăng”. Câu hỏi được đề cập khiến cho người đọc cảm thấy vô cùng chua xót. Mặc dù cạnh kề nhưng dẫu sao đèn cũng là món đồ vô tri vô giác. Nó chẳng thể nào an ủi hay báo tin cho nàng.
“Đèn có biết dường bằng chẳng biết
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi
Buồn rầu nói chẳng nên lời
Hoa đèn kia với bóng người khá thương”
Hình ảnh chiếc đèn lại được nhắc đến lần nữa để nói lên nỗi buồn triền miên của người chinh phụ. Kể cho đèn kia có hiểu được thì cũng không thể đồng cảm với tâm trạng của nàng lúc này. Nàng buồn đến nỗi chẳng thiết nói lời chi. Trong 4 câu thơ tiếp, tác giả đã lồng ghép thêm hình ảnh hoa đèn để an ủi tâm tư của nhân vật. Thế nhưng, đọc vào chúng ta còn cảm thấy lòng nặng trĩu hơn. Nỗi buồn của nàng chỉ nàng mới có thể hiểu rõ được.
- Luận điểm 2: Nỗi buồn sầu muộn triền miên của người chinh phụ
“Gà eo óc gáy sương năm trống
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên
Khắc giờ đằng đẵng như niên
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa
Hương gượng soi lệ lại châu chan
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn
Dây uyên kinh đứt phím loan ngại ngùng”
Nỗi buồn ấy giờ đây đã lan tỏa ra xung quanh và tác động đến cả cảnh vật. Tiếng gà gáy báo hiệu ngày mới bắt đầu với nhiều điều mới mẻ. Thế nhưng, qua từ ngữ tác giả thể hiện nó lại buồn đến nao lòng. Vì buồn mà nàng chẳng thể ngủ được nên mới nghe được tiếng gà sáng sớm. Tiếng gà văng vẳng gợi lên nỗi sầu triền miên giữa không gian. Cây hoa rủ bóng được đề cập đến như mái tóc người chinh phụ cúi đầu nhớ thương chồng.
Chưa dừng lại ở đó, tác giả còn sử dụng hình ảnh miền biển xa để thể hiện sự dài rộng của nỗi buồn, nỗi nhớ. Người chinh phụ đợi chờ một khắc dài tựa một năm. Thời gian đằng đẵng lại khiến cho tình cảnh lẻ loi được làm rõ hơn cả. Lúc này, nàng chẳng thiết tha gì đến bản thân mình. Ngay cả việc soi gương cũng chỉ là gắng gượng. Nàng còn sợ cả việc đánh đàn mà dây bị đứt. Mọi điềm gửi đều khiến cho tâm nàng bất an.
- Luận điểm 3: Niềm thương nhớ chồng ở nơi xa của người chinh phụ
“Lòng này gửi gió đông có tiện
Nghìn vàng xin gửi đến non Yên
Non Yên dù chẳng tới miền
Nhớ chàng thăm thẳm xa vời khôn thấu
Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong
Cảnh buồn người thiết tha lòng
Cành cây sương đượm tiếng trùng mưa phun”
Nỗi nhớ của người chinh phụ đã bao trùm cả không gian. Nàng mượn hình ảnh gió để gửi tâm tình đến người chồng nơi biên ải. Mặc dù không biết chàng có nhận được nhưng vẫn mong gửi tới non yên kia. Con đường gửi gắm tâm tư mặc dù khá trắc trở và chông gai nhưng nàng vẫn nuôi niềm hy vọng. Nỗi nhớ ấy lại dường như thăm thẳm và xoáy sâu hơn trong lòng. Nhớ đến nỗi hóa đau thương bật lên tiếng khóc hòa cùng mưa phùn ngoài kia.
- Luận điểm 4: Thái độ của tác giả trước diễn biến tâm trạng của người chinh phụ
Thông qua diễn biến tâm trạng của người chinh phụ, chúng ta đã thấy rõ hơn thái độ của tác giả. Ông cảm thông, thương xót con người trước tình cảm cô đơn ấy. Đồng thời, tác giả còn ngợi cả tấm lòng thủy chung của người phụ nữ và khao khát về hạnh phúc lứa đôi.
Ngoài ra, đoạn trích còn lên án cuộc chiến tranh đã mang đến bao nhiêu đau khổ cho con người. Nó khiến cho người với người xa nhau.
Lời kết
Như vậy, phân tích tâm trạng của người chinh phụ, chúng ta đã thấy rõ hơn sự cô đơn lẻ loi của con người. Người con gái ấy phải sống xa chồng, chỉ một thân một mình với nỗi nhớ khôn nguôi. Đồng thời, qua đó mỗi người sẽ cảm thấy đồng cảm sâu sắc hơn với tác giả.