Đã có nhiều chủ đề phân tích 6 câu thơ cuối bài Cảnh ngày xuân. Dường như từ sự tiếp cận nào người ta cũng thấy được sự tài hoa của Nguyễn Du trong đó. Chỉ một đoạn thơ ngắn thôi nhưng chất chứa bao nhiêu nỗi niềm. Từ khung cảnh thiên nhiên hiện ra trước mắt đến tâm trạng của những người trong hoàn cảnh ấy. Càng phân tích ta lại càng thấy thấm đẫm tinh thần của Nguyễn Du.
Phân tích 6 câu thơ cuối bài Cảnh ngày xuân chi tiết
Cảnh ngày xuân là đoạn trích trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Truyện Kiều được xem là tác phẩm kinh điển trong thơ ca Việt Nam, là niềm yêu thích của biết bao thế hệ. Truyện Kiều cũng trở thành chất liệu tuyệt vời cho thi – ca- nhạc – họa. Trong Truyện Kiều, Cảnh ngày xuân là một trong những đoạn trích hay. Cùng phân tích 6 câu thơ cuối bài cảnh ngày xuân để hiểu rõ hơn về tâm trạng của chị em Thúy Kiều và những thủ pháp nghệ thuật được Nguyễn Du sử dụng.
Mở bài
Đoạn trích Cảnh ngày xuân được viết ngay sau đoạn tả tài sắc của chị em Thúy Kiều. Đây là đoạn trích hay, là bức tranh mùa xuân rực rỡ, sinh động với không khí vui tươi, náo nhiệt của những lễ hội đầu năm. Thế nhưng khi kết thúc lễ hội lại khiến con người ta trầm buồn, luyến tiếc. 6 câu thơ cuối đoạn trích Cảnh ngày xuân chính là thể hiện rõ nét nhất tâm trạng của chị em Kiều.
Thân bài
Trong 12 câu đầu đoạn trích Cảnh ngày xuân, khung cảnh thiên nhiên và bức tranh lễ hội hiện lên thật vui tươi, tràn đầy sức sống. Khung cảnh ấy làm nòng người rộn rã, hân hoan. Nhưng đến 6 câu thơ sau, nhịp thơ đã chùng xuống, chậm lại mang đến nỗi buồn xao xuyến.
Khung cảnh mùa xuân trong đoạn trích Cảnh ngày xuân được Nguyễn Du tả theo trình tự không gian và thời gian. Nếu như những câu thơ trước là bức tranh mùa xuân tươi đẹp với không khí lễ hội rộn ràng, thì 6 câu thơ sau lại mang sự u buồn:
Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dan tay ra về
Khung cảnh thiên nhiên vẫn nhẹ nhàng với “bóng ngả về tây” nhưng tâm trạng con người thì lại đang trong vô định. Nguyễn Du đã sử dụng từ láy “tà tà” để gợi ra khung cảnh trời chiều, cảnh vật đang dần trở nên hư ảo. Nhưng đó cũng là ý muốn thời gian hãy trôi chậm lại, níu kéo khoảnh khắc tươi đẹp của ngày xuân.
Chị em Kiều “dan tay ra về” nhưng với một tâm trạng “thơ thẩn”, bị rịn, lưu luyến. Dường như người thì đã đi nhưng tâm thì vẫn còn ở lại. Đó giống như một sự tiếc nuối, muốn giữ khoảnh khắc ngày xuân ở lại thật lâu của chị em Kiều.
Khung cảnh tưng bừng của ngày hội xuân kết thúc khiến người ta như bị rơi vào hư không, chẳng còn tâm trạng để vui cười. Trong lòng người lúc ấy là sự đan xen của những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến.
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang
Khung cảnh lúc này hiện lên nhỏ nhắn, mềm mại lúc chiều tà. Dường như ánh nắng nhạt dần của lúc chiều tà đã làm cho cảnh vật trở nên bé nhỏ hơn. Bức tranh ấy được Nguyễn Du vẽ nên vô cùng thơ mộng nhưng lại phảng phất sự hiu quạnh, buồn man mác. Nỗi buồn đó bắt nguồn từ sự quyến luyến, không muốn rời xa.
Chỉ 4 câu thơ thôi, nhưng tác giả đã sử dụng đến 3 từ láy “thanh thanh”, “nao nao”, “nho nhỏ”. Không phải bỗng nhiên, Nguyễn Du lại sử dụng những từ láy ấy. Thông qua những từ ngữ ấy để thể hiện sự nuối tiếc đến cùng cực của chị em Kiều. Bằng nghệ thuật “lấy động tả tĩnh”, Nguyễn Du đã gợi lên một không gian tĩnh mịch, thanh thoát giữa khung cảnh chiều tàn. “Nao nao” không chỉ là miêu tả cho dòng nước chảy một cách nhẹ nhàng, nó còn diễn tả tâm trạng buồn vu vơ của con người.
Cách sử dụng thủ pháp “tả cảnh ngụ tình” của Nguyễn Du ở đây đã rất thành công. Nó vừa thể hiện được bức tranh phong cảnh lúc chiều về nhẹ nhàng, vừa lột tả được tâm trạng bịn rịn, luyến tiếc, phảng phất nỗi buồn. Thực sự không ngoa khi nói nghệ thuật tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du vô cùng tài ba, xứng tầm cao nhân.
Kết bài
Bằng ngôn ngữ sắc sảo, tài hoa, kết hợp với nghệ thuật tả cảnh ngụ tình khéo léo, Nguyễn Du đã vẽ nên bức tranh sau hội vô cùng chân thực với nỗi buồn man mác. Bức tranh ấy gói trọn sự đẹp đẽ của thiên nhiên, lại thấm đeẫm tâm trạng của những người trẻ sau những ngày hội xuân vui vẻ. Có lẽ bức tranh mà Nguyễn Du đã tạo ra ấy đều mang một ẩn ý nhất định, có thể là làm nền cho những sự kiện quan trọng tiếp theo.
>> Xem thêm: Phân tích khổ thơ đầu bài Mùa Xuân Nho Nhỏ của Thanh Hải