I. CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ

Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả

Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào?

  • Một số người sau một thời gian vùi đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.
  • Em bé đã tập tẹ biết nói.
  • Đó là những khoảnh khắc sung sướng nhất trong đời em.

Trả lời:

  • Dùi đầu sửa thành vùi đầu.
  • Tập tẹ sửa thành bập bẹ.
  • Khoảnh khắc sửa thành khoảnh khắc.

Soạn Chuẩn mực sử dụng từ

II SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG NGHĨA 

Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng sai như thế nào? Hãy thay những từ ấy bằng các từ thích hợp.

  • Đất nước ta ngày càng sáng sủa.
  • Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ cao cả để chúng ta vận dụng trong thực tế.
  • Con người phải biết lương tâm.

Trả lời:

Các từ dùng sai: sáng sủa, cao cả, biết.

Sửa lỗi:

  • Đất nước ta ngày càng tươi đẹp, giàu mạnh, văn minh,…
  • Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ sâu sắc để chúng ta vận dụng trong thực tế.
  • Con người phải có lương tâm.

III. SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG TÍNH CHẤT NGỮ PHÁP CỦA TỪ 

Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng sai như thế nào? Hãy tìm cách chữa lại cho đúng.

  • Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang.
  • Ăn mặc của chị thật là giản dị.
  • Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
  • Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.

Trả lời:

  • Trước hết muốn sửa lỗi chúng ta cần xác định từ loại và chức năng ngữ pháp của chúng trong Tiếng Việt:
  • Hào quang là danh từ mà bổ nghĩa cho danh từ chỉ đồ vật là tính từ. Vậy ta thay thế danh từ bằng một tính từ.
  • Sửa lại: Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào nhoáng.
  • Ăn mặc là động từ không dùng làm chủ ngữ. Vậy thay thế động từ bảng một danh từ.
  • Sửa lại: Cách ăn mặc/Trang phục của chị thật giản dị.
  • Thảm hại là tính từ không thể dùng như danh từ và tính từ không thể kết hợp với từ chỉ số lượng ở đằng trước “nhiều”.
  • Sửa lại: Bọn giặc đã chết rất thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
  • Giả tạo là tính từ, phồn vinh là danh từ. Trong ngữ pháp Tiếng Việt tính từ phải đứng sau danh từ.
  • Sửa lại: Đất nước phải giàu mạnh thật sự chú không phải là sự phồn vinh giả tạo.

IV.  SỬ DỤNG TỪ ĐÚNG SẮC THÁI BIỂU CẢM, HỢP PHONG CÁCH 

Soạn Chuẩn mực sử dụng từ

Các từ in đậm trong những câu sau đây sai như thế nào? Hãy tìm những từ thích hợp để thay thế các từ đó.

  • Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị lãnh đạo sang xâm lược nước ta.
  • Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên […]. Nhưng Viên vẫn rán sức quấn nhau với chú hổ.

                                                                                   (Dẫn theo Nguyễn Đức Dân)

Gợi ý:

  • Các từ in đậm trong các câu trên sử dụng không đúng với sắc thái biểu cảm của câu.

Sửa lại:

  • Lãnh đạo nên thay bằng từ cầm đầu.
  • Chú hổ nên thay bằng từ nó.

V. KHÔNG LẠM DỤNG TỪ ĐỊA PHƯƠNG, TỪ HÁN VIỆT – SOẠN CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ 

Trong trường hợp nào thì không nên dùng từ địa phương? Tại sao không nên lạm dụng từ Hán Việt.

Gợi ý: 

  • Sử dụng từ địa phương trong ngữ cảnh không phù hợp sẽ làm cho người nghe, người đọc cảm thấy khó hiểu hoặc không hiểu được nhất là những người ở vùng miền khác.

VD: Người miền Bắc không hiểu được ngôn ngữ của người miền Nam.

  • Tuy nhiên, trong các tác phẩm văn học, có thể sử dụng chú thích với những từ ngữ địa phương khó.
  • Không nên lạm dụng từ Hán Việt vì sẽ làm cho lời ăn tiếng nói mất đi vẻ tự nhiên và không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

Trên đây là toàn bộ tài liệu hướng dẫn soạn văn bài Chuẩn mực sử dụng từ sgk Ngữ Văn 7 tập 1. Hy vọng với cách hướng dẫn trên sẽ giúp các em nắm rõ hơn về nội dung bài học trước khi lên lớp. Chúc các em học tốt!