Soạn Đấu tranh cho một thế giới hòa bình Trang 17-21 Ngữ Văn 9 Tập 1

I. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

Câu 1: Hãy nêu luận điểm và hệ thống luận cứ của văn bản

Trả lời:

Tác giả đã nêu ra hai luận điểm cơ bản, mỗi luận điểm đều có một hệ thống luận cứ: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn thể loài người và sự sống trên trái đất. Vì vậy nhiệm vụ cấp bách của toàn thể loài người là đấu tranh cho hoà bình, ngăn chặn và xoá bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân.

+ Luận điểm 1: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe doạ sự sống trên trái đất và những tổn phí từ chương trình hạt nhân.

  • Luận cứ:
    • Số lượng vũ khí hạt nhân đang được tàng trữ có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh đang xoay quanh Mặt Trời, cộng thêm bốn hành tinh khác nữa và phá huỷ thế thăng bằng của hệ Mặt Trời;
    • Cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân làm mất đi khả năng sống tốt đẹp hơn của toàn thế giới. Chi phí cho chương trình hạt nhân gấp nhiều lần so với chương trình nhân đạo (Ví dụ như giải quyết vấn đề cấp bách cho 500 triệu trẻ em nghèo khổ nhất thế giới, xoá nạn mù chữ, tiếp tế thực phẩm, chăm sóc y tế…)

+ Luận điểm 2: Nhiệm vụ cấp bách của toàn thể loài người là đấu tranh cho hoà bình, ngăn chặn và xoá bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân.

  • Luận cứ:
    • Kêu gọi xây dựng một thế giới không có vũ khí hạt nhân.
    • Có các biện pháp đề phòng khi xảy ra chiến tranh hạt nhân.
    • Lên án những kẻ vì tham vọng chính trị mà sản xuất vũ khí hạt nhân.

Câu 2: Trong phần đầu của văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất đã được tác giả chỉ ra rất cụ thể bằng cách lập luận như thế nào?

Trả lời:

Tác giả đưa ra những dẫn chứng hết sức cụ thể với những con số chính xác, lập luận chặt chẽ:

– Ngày 8/8/1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh.

– Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất.

=> Cho thấy sự tàn nhẫn, máu lạnh của vũ khí hạt nhân.

– Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa – tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.

– Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất.

=> Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.

Câu 3: Sự tốn kém và tình chất vô lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những chứng cứ nào?

Trả lời:

Sự tốn kém và tính chất vô lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng hàng loạt chứng cứ. Trong mỗi dẫn chứng, tác giả đã đưa ra sự so sánh cụ thể để làm nổi bật tính phi lí của chạy đua vũ trang. Những số liệu cụ thể trong mỗi sự so sánh tự nó có sức thuyết phục mạnh mẽ.

  •  Dẫn chứng về chương trình cứu trợ cho 500 triệu trẻ em nghèo khổ nhất thế giới không thực hiện được của UNICEF vì thiếu kinh phí.
  •  Dẫn chứng về y tế: tiền đóng 10 tàu sân may Ni-mít đủ thực hiện chương trình phòng bệnh 14 năm đồng thời bảo vệ 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét, cứu hơn 14 triệu trẻ em…
  •  Dẫn chứng về tiếp tế thực phẩm: tiền làm 27 tên lửa MX đủ trả tiền công cụ cho các nước nghèo để họ làm ra lương thực trong 4 năm…
  •  Dẫn chứng về giáo dục: chỉ hai chiếc tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân đã đủ tiền xóa nạn mù chữ cho toàn thế giới…

==> Với những so sánh thật thuyết phục trong các lĩnh vực xã hội, y tế, giáo dục… trong mỗi dẫn chứng, tác giả đã đưa ra sự so sánh cụ thể để làm nổi bật tính phi lí của chạy đua vũ trang. Những số liệu cụ thể trong mỗi sự so sánh tự nó có sức thuyết phục mạnh mẽ. Nghệ thuật lập luận ở đoạn này thật đơn giản mà có sức thuyết phục cao, không thể bác bỏ được.

Câu 4: Vì sao có thể nói: Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí của con người mà còn đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa”? Em có suy nghĩ gì trước lời cảnh báo của nhà văn Mác-két về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất một khi chiến tranh hạt nhân nổ ra?

Trả lời:

+ Có thể nói Chiến tranh hạt nhân đi ngược lại lí trí của con người bởi vì Chiến tranh hạt nhân xảy ra sẽ phá huỷ, xoá sạch những thành quả tiến hoá của văn minh loài người cũng như tiến trình tiến hoá của sự sống, tự nhiên trên Trái Đất. Có thể hiểu “lí trí con người” là quy luật phát triển của văn minh loài người và “lí trí tự nhiên” là quy luật tiến hoá tất yếu của tự nhiên, sự sống.

+ Lời cảnh báo của nhà văn qua tác phẩm: Thông qua bài viết của Mác-két, khiến ta càng hiểu hơn những hiểm họa khôn lường nếu chiến tranh hạt nhân xảy ra ở những cường quốc chạy đua vũ trang. Tất cả những thành quả của loài người đã đạt được về khoa học, văn hóa, lịch sử sẽ bị xóa sạch. Quan trọng hơn sự sống của hơn 7 tỉ người trên toàn hành tinh sẽ bị đe dọa. Vì vậy, việc ngăn chặn chiến tranh hạt nhân là nhiệm vụ không của riêng ai, đòi hỏi toàn thế giới cần chung tay để chống lại.

Câu 5: Theo em, vì sao văn bản này lại được đặt tên là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình?

Trả lời:

Văn bản được đặt tên “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”, vì vấn đề đặt ra muốn ngăn chặn, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh hạt nhân thì phải xác định một thái độ hành động tích cực, đấu tranh cho hoà bình vì sự sống của chính con người. Chủ đích của người viết không phải chỉ là chỉ ra mối đe dọa hạt nhân, mà muốn nhấn mạnh vào nhiệm vụ đấu tranh để ngăn chặn nguy cơ ấy.

Thông điệp này của Mác-két mang ý nghĩa thời đại, có tính nhân văn sâu sắc. Nhan đề ấy thể hiện luận điểm cơ bản của bài văn, đồng thời như một khẩu hiệu, kêu gọi, hướng nhân loại tới một thái độ đấu tranh tích cực.

II. LUYỆN TẬP

Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi học bài Đấu tranh cho một thế giới hòa bình của nhà văn G.G. Mác-két.

Trả lời:

Văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” của nhà văn Mác-két được trích từ bài tham luận của ông trong buổi gặp gỡ lần thứ hai vào tháng 8 năm 1986 giữa nguyên thủ sáu nước Ấn Độ, Mê-hi-cô, Thụy Điển, Ác-hen-ti-na, Hi Lạp, Tan-da-ni-a tại Mê-hi-cô để cùng đưa ra một bản tuyên bố kêu gọi chấm dứt chạy đua vũ trang, thủ tiêu vũ khí hạt nhân để bảo vệ an ninh và hòa bình thế giới.

Theo em, đây chính là một văn bản chính luận xuất sắc về vấn đề chạy đua vũ trang trên khắp thế giới. Về nội dung, tác giả không chỉ khẳng định được những hậu quả, tác hại và mặt trái của việc chạy đua vũ trang trên khắp thế giới mà còn nêu lên được hiện trạng chạy đua vũ trang trên khắp thế giới hiện nay. Đó là một vấn nạn đe dọa đến sự hòa bình, an ninh thế giới, đe dọa đến sự diệt vong của toàn bộ sự sống trên trái đất và còn gây tốn kém khủng khiếp cho nhân loại toàn thế giới. Từ đó, tác giả đã đưa ra lời kêu gọi ngừng chạy đua vũ trang trên thế giới.

Về nghệ thuật, giọng điệu của văn bản không chỉ tạo ra được sự thuyết phục tuyệt đối mà còn đưa ra được những dẫn chứng, con số ấn tượng, cực kì thuyết phục cho sự tốn kém của việc chạy đua vũ trang. Những dẫn chứng được tác giả đưa ra cũng vô cùng thuyết phục người đọc.

Sau khi đọc xong văn bản, em có cái nhìn nhận hoàn toàn khác về vấn đề chạy đua vũ trang quân sự trên thế giới. Đó thực sự là một vấn nạn của toàn cầu, đe dọa đến sự sống còn của loài người và trái đất. Và thực sự đau xót biết nhường nào khi trong khi vẫn còn biết bao con người đang khổ sở với cơm ăn áo mực thì việc đầu tư cho vũ khí vẫn được đầu tư mạnh mẽ.

Tóm lại, văn bản là một văn bản chính luận đặc sắc trình bày về hậu quả việc chạy đua vũ trang trên khắp thế giới hiện nay, cũng như kêu gọi việc đấu tranh vì nền hòa bình của thế giới.