Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp theo) trang 45-48 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2
I. Công dụng của trạng ngữ – Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp theo) trang 45-48
Câu 1:
Trạng ngữ không phải là thành phần bắt buộc của câu. Nhưng vì sao các câu văn dưới đây, ta không nên hoặc không thể lược bỏ trạng ngữ?
a) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng […].
Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lý, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.
(Vũ Bằng)
b. Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun.
(Đoàn Giỏi)
Trả lời:
Ở 2 câu trên thành phần trạng ngữ đóng vai trờ rất quan trọng.
– Thường thường, vào khoảng đó → là trạng ngữ chỉ thời gian
– Sáng dậy → chỉ thời gian
– Trên giàn hoa lí → chỉ không gian
– Chỉ độ tám chín giờ sáng → chỉ thời gian
– trên nền trời trong trong→ chỉ không gian
Ở cả hai câu trên, nếu thử lược bỏ thành phần trạng ngữ trong các câu trên ta thấy câu văn trở nên rời rạc, thiếu sự liên kết về ý nghĩa. Không thể hiểu được ý nghĩa diễn đạt của câu, hay sự liên kết của câu trước và câu sau. Như vậy ở hai câu trên không nên lược bỏ thành phần trạng ngữ.
Câu 2:
Trong một bài văn nghị luận, em phải sắp xếp luận cứ theo những trình tự nhất định (thời gian, không gian, nguyên nhân – kết quả,… ). Trạng ngữ có vai trò gì trong việc thể hiện trình tự lập luận ấy?
Trả lời:
Đối với việc sắp xếp luận cứ theo những trình tự nhất định (thời gian, không gian, nguyên nhân – kết quả,… ), trạng ngữ có một vai trò quan trọng trong việc nối kết các câu, các đoạn, góp phần làm cho liên kết của văn bản chặt chẽ, mạch lạc, để các lý lẽ, dẫn chứng chứng minh cho luận cứ trở nên thuyết phục hơn.
II. Tách trạng ngữ thành câu riêng-Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp theo) trang 45-48
Câu 1:
Câu in đậm dưới đây có gì đặc biệt?
Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó.
Trả lời:
Câu in đậm: Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó là trạng ngữ chỉ mục đích đứng cuối câu nhưng được tách riêng ra thành một câu độc lập.
Câu 2:
Việc tách câu như trên có tác dụng gì?
Trả lời:
Việc tách ra như vậy có tác dụng nhấn mạnh ý, biểu thị cảm xúc tin tưởng tự hào với tương lai của tiếng Việt.
III. Luyện tập
Câu 1 – trang 47 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2
Nêu công dụng của các trạng ngữ trong các đoạn trích
a) Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ.
Ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm.
Ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ Lý Bạch, Đỗ Phủ,… đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến,…
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh)
b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn đã bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì… […]. Lúc còn học phổ thông, Lu-i Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn hoá, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp.
( Theo Trái tim có điều kỳ diệu)
Trả lời:
a) Các trạng ngữ trong đoạn trích đã cho là:
– Trong nhà thơ Hồ Chí Minh.
– Ở nhà thơ cách mạng.
-> tác dụng: kết nối trình tự câu văn, khiến đoạn văn liên kết mạch lạc hơn
b)Trạng ngữ:
– Đã bao lần.
– Lần đầu tiên chập chững bước đi.
– Lần đầu tiên tập bơi.
– Lần đầu tiên chơi bóng bàn.
– Lúc còn học phổ thông.
– Về môn Hóa.
-> tác dụng: xác định thời gian, hoàn cảnh, diễn ra sự việc, để nội dung đoạn văn được đầy đủ, chính xác hơn.
Câu 2 – trang 47 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2
Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành.
a) Bố cháu đã hi sinh. Năm 72.
(Theo báo Văn nghệ)
b) Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ ly biệt, bồn chồn.
(Anh Đức)
Trả lời:
a) Trạng ngữ được tách riêng: Năm 72.
=> Tác dụng: nhấn mạnh đến thời điểm hi sinh của nhân vật được nói đến trong câu đứng trước, qua đó bộc lộ rõ hơn sự mất mát hi sinh.
b) Trạng ngữ được tách riêng: Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ ly biệt, bồn chồn.
+ Tác dụng: làm nổi bật thông tin ở nòng cốt câu; vừa có tác đụng nhấn mạnh thông tin về hoàn cảnh (Trong lúc tiếng đòn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn). Qua đó, tác giả nhấn mạnh đến tâm trạng của những người lính càng bồn chồn, lo lắng hơn khi nghe tiếng đàn
Câu 3 – trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2
Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về sự giàu đẹp của tiếng Việt. Chỉ ra các trạng ngữ và giải thích vì sao cần thêm trạng ngữ trong những trường hợp ấy.
Trả lời:
Tiếng Việt, ngôn ngữ riêng của Người Việt chúng ta rất giàu đẹp. Sự giàu đẹp thể hiện ở hệ thống nguyên âm, phụ âm khá phong phú, giàu thanh điệu, dồi dào về giá trị thơ, nhạc. Ngoài ra ở mỗi vùng miền, lại sử dụng những Phương Ngữ khác nhau: phương ngữ Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ. Ngày nay, với sự du nhập của nhiều nền văn hóa khác nhau, mọi người càng phải cùng nhau nỗ lực để’ giữ gìn và bảo vệ sự trong sáng tiếng nói của dân tộc. Vì đó là nguồn tài sản vô giá của một quốc gia.
=> Đoạn văn vừa viết ở trên trạng ngữ: Ngày nay – xác định về thời gian, làm rõ nội dung cho đoạn văn.
Tham khảo thêm bài soạn văn Ngữ văn Lớp 6, tại đây:
Soạn Trao đổi, thảo luận về ý nghĩa của một sự kiện lịch sử trang 102
Soạn Viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện trang 100