Soạn Ôn tập văn biểu cảm chi tiết:
Câu hỏi 1 (SGK trang 168): Đọc lại đoạn văn về hoa hải đường (Bài 5), về An Giang (Bài 6), bài Hoa học trò (Bài 6), bài Cây sấu Hà Nội (Bài 7), các đoạn văn biểu cảm (Bài 9), bài Cảm nghĩ về một bài ca dao (Bài 12) và các văn bản trữ tình khác, hãy cho biết văn miêu tả và văn biểu cảm khác nhau như thế nào?
Trả lời:
Dựa vào các bài đọc trên, theo em điểm khác nhau giữa văn miêu tả và văn biểu cảm như sau:
– Phương thức biểu đạt: miêu tả (văn miêu tả) và biểu cảm đối với văn biểu cảm
– Mục đích: Văn miêu tả nhằm tái hiện đối tượng gồm người hay cảnh vật để người đọc hình dung được về đối tượng đó. Còn văn biểu cảm lại có mục đích nói lên những suy nghĩ, cảm xúc của người viết về đối tượng thông qua đặc điểm, phẩm chất.
– Văn biểu cảm: thường sử dụng các biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, nhân hóa.
Câu hỏi 2 (SGK trang 168): Đọc lại bài Kẹo mầm (Bài 11), hãy cho biết văn biểu cảm khác văn tự sự ở điểm nào.
Trả lời:
– Văn tự sự thường kể lại câu chuyện từ đầu đến cuối đầy đủ, chi tiết, có khởi đầu, diễn biến và kết thúc.
– Văn biểu cảm thì nói lên suy nghĩ, cảm nhận của người viết về đối tượng. Văn biểu cảm thường hồi tưởng sự việc đã xảy ra trong quá khứ, nhấn mạnh vào ấn tượng, cảm nhận chứ không tập trung vào kết quả như văn tự sự.
Câu hỏi 3 (SGK trang 168): Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò gì? Chúng thực hiện nhiệm vụ biểu cảm như thế nào? Nêu ví dụ.
Trả lời:
– Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò làm nền cho người viết bộc lộ cảm xúc, tình cảm của mình về đối tượng đề cập trong bài. Nếu không có tự sự và miêu tả thì tình cảm của người viết sẽ không cụ thể, chi tiết. Bởi lẽ “tức cảnh sinh tình”, thường tâm trạng, cảm xúc của con người luôn nảy sinh từ sự việc, cảnh cụ thể.
– Nêu ví dụ: “Hoa hải đường”, “Về An Giang”, “Hoa học trò”, “Cây sấu Hà Nội”…
Câu hỏi 4 (SGK trang 168): Cho một đề bài biểu cảm, chẳng hạn: Cảm nghĩ mùa xuân, em sẽ thực hiện bài làm qua những bước nào? Tìm ý và sắp xếp ý như thế nào?
Trả lời:
- a) Để làm bài biểu cảm: “Cảm nghĩ mùa xuân”, em sẽ thực hiện theo các bước sau:
– Tìm hiểu đề
– Lập dàn ý
– Lập dàn bài
– Viết thành bài
– Đọc lại và chỉnh sửa
- b) Dàn ý chi tiết
– Mở bài: Trong 4 mùa xuân hạ thu đông, mùa nào cũng đẹp và mang nét riêng, nhưng em thích nhất mùa xuân vì đó là lúc cây đâm chồi nảy lộc, đánh dấu sự khởi đầu mới tươi đẹp…
– Thân bài: Biểu cảm về mùa xuân
+ Thiên nhiên: thời tiết ấm áp, cây cối đâm chồi nảy lộc; hoa đào, mai khoe sắc; chim én mang mùa xuân về
+ Người dân háo hức, vui mừng đón xuân, Tết Nguyên Đán, các lễ hội xuân diễn ra
+ Kỷ niệm bên gia đình: sum vầy bên gia đình, đi chúc Tết,…
– Kết bài: Nêu cảm xúc của mình về mùa xuân
Câu hỏi 5 (SGK trang 168): Bài văn biểu cảm thường sử dụng biện pháp tu từ nào? Người ta nói ngôn ngữ văn biểu cảm gần với thơ, em có đồng ý không? Vì sao?
Trả lời:
– Bài văn biểu cảm thường sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ, láy…
– Người ta nói ngôn ngữ văn biểu cảm gần với thơ, em đồng ý. Vì biểu cảm và thơ giống nhau là đều sử dụng nhiều biện pháp tu từ để bộc lộ cảm xúc của tác giả.