Soạn Điệp ngữ trang 152-153 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 1
I. Điệp ngữ và tác dụng của Điệp ngữ
1. Ở khổ thơ đầu và khổ thơ cuối bài Tiếng gà trưa có những từ ngữ nào được lặp đi lặp lại?
– Những từ được lặp lại ở khổ thơ đầu: Nghe
– Những từ được lặp lại ở khổ thơ cuối: Vì
2. Lặp đi lặp lại những từ ngữ như thế có tác dung gì?
– Từ “nghe”: có tác dụng nhấn mạnh cảm xúc, tâm tư tình cảm của người lính trẻ trên đường hành quân xa, tiếng gà trưa đã đánh thức những suy tư, hồi ức về bà.
– Từ “vì”: Làm nổi bật động lực đã thôi thúc người lính trẻ chiến đấu, gây cảm xúc mạnh cho người đọc.
II. Các dạng điệp ngữ
So sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu của bài Tiếng gà trưa với điệp ngữ trong hai đoạn thơ dưới đây, tìm đặc điểm của mỗi dạng
a) Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
(Phạm Tiến Duật)
b) Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm)
Trả lời:
– Câu a sử dụng Điệp ngữ nối tiếp, còn câu b sử dụng Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)
=> Đặc điểm của mỗi loại điệp ngữ trên:
– Điệp ngữ nối tiếp: Các từ ngữ được lặp lại đứng cạnh nhau, nối tiếp nhau.
– Điệp ngữ vòng hay còn gọi là điệp ngữ chuyển tiếp, là dạng điệp ngữ trong đó các từ ngữ được lặp lại đứng cuối câu trước và đầu câu sau.
III. Luyện tập – Trang 153 SGK Ngữ văn 7 tập 1
Câu 1 – Trang 153 SGK Ngữ văn 7 tập 1:
Tìm điệp ngữ trong những đoạn trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
(1) Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập! (Hồ Chí Minh)
(2) Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
Trả lời:
a:)
Điệp ngữ gồm những từ sau: một dân tộc, dân tộc
Nhấn mạnh đến chủ quyền dân tộc, quyền độc lập, tự do dân chủ, bình đẳng của dân tộc Việt Nam.
b)
Điệp ngữ gồm những từ sau: đi cấy, trông
Nhấn mạnh nỗi vất vả, trăn trở của người nông dân.
Câu 2 – Trang 153 SGK Ngữ văn 7 tập 1:
Tìm và xác định loại điệp ngữ trong các câu sau:
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
(Khánh Hoài)
Trả lời:
Trong câu trên có những điệp ngữ sau: xa nhau, một giấc mơ. Trong đó:
– xa nhau – điệp ngữ cách quãng.
– một giấc mơ – điệp ngữ chuyển tiếp.
Câu 3 – Trang 153 SGK Ngữ văn 7 tập 1:
a. Theo em, đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không?
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em …
b. Em hãy chữa lại đoạn văn cho tốt hơn
Trả lời:
- a) Theo em, đoạn văn trên, việc lặp đi lặp một số từ ngữ có như vậy không hề có tác dụng biểu cảm mà là lỗi lặp từ, làm cho câu văn không được rõ rang, mạch lạc.
- b) Chữa lại:
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa ở đây: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng và cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà để tặng mẹ và chị.
Câu 4: (Trang 153 – SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Hãy viết đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ
Trả lời:
Hôm nay là ngày tôi tốt nghiệp Đại học. Bước ra khỏi cổng trường, cầm tấm bằng trên tay và ngước lên bầu trời. Hôm nay bầu trời trong xanh, màu xanh của hy vọng. Hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn.
Tham khảo thêm các bài soạn ngữ văn lớp 6, tại đây: