Soạn Chương trình địa phương phần Tiếng Việt trang 175-176, sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 1

Câu 1 (Soạn Chương trình địa phương phần Tiếng Việt): Hãy tìm phương ngữ em đang sử dụng hoặc trong một phương ngữ mà em biết những từ ngữ:

a) Chỉ các sự vật, hiện tượng…không có tên gọi trong các phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân.

b) Đồng nghĩa nhưng khác về âm với những từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân.

c) Đồng âm nhưng khác về nghĩa với những từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân.

Trả lời:

a) Các từ ngữ em đang sử dụng mà không có tên gọi trong các phương ngữ khác là:

+ Qủa trứng gà (Qủa lê ki ma)

+ Vặt quả (Hái quả)

+ Xe nam (Xe đạp có 1 khung hình tam giác)

+ Qủa bồng (Qủa bưởi)

+ Đây thây (Nghĩa là Đây này)

b) Các từ đồng nghĩa khác âm là:

Câu 2 (Soạn Chương trình địa phương phần Tiếng Việt): Cho biết vì sao những từ ngữ địa phương như ở bài tập 1.a không có từ ngữ tương đương trong phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân. Sự xuất hiện những từ ngữ đó thể hiện tính đa dạng về điều kiện tự nhiên và đời sống xã hội trên các vùng miền của đất nước ta như thế nào?

Trả lời:

+ Những từ ngữ địa phương như ở phần a) câu 1 không có từ ngữ tương đương trong phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân bởi mỗi vùng miền trên đất nước ta có đặc điểm văn hóa, xã hội, cách thức sinh hoạt đời sống khác nhau tạo nên sự khác biệt đặc trưng riêng cho từng vùng miền.

+ Sự xuất hiện của những từ ngữ đó thể hiện tính đa dạng về điều kiện tự nhiên và đời sống xã hội trên các vùng miền của đất nước ta, làm phong phú, đa dạng thêm cho ngôn ngữ tiếng Việt.

Câu 3: Quan sát hai bảng mẫu ở bài lập 1 và cho biết những từ ngữ nào (ở trường hợp b) và cách hiểu nào (ở trường hợp c) được coi là thuộc về ngôn ngữ toàn dân.

Trả lời:

Trong những từ ngữ ở bảng b và c thì từ ngữ ở địa phương em đang sử dụng (phương ngữ miền Bắc) được coi thuộc về ngôn ngữ toàn dân. Ví dụ:

+ Bố

+ Mẹ

+ Cái bát

+ Cái muỗng

+ Đổ rác

Câu 4: Đọc đoạn trích sau (trong bài thơ Mẹ Suốt của Tố Hữu) và chỉ ra những từ ngữ địa phương có trong đoạn trích. Những từ ngữ đó thuộc phương ngữ nào? Việc sử dụng những từ ngữ địa phương trong đoạn thơ có tác dụng gì?

Trả lời:

+ Những từ ngữ địa phương có trong đoạn trích là: chi, rứa, nờ, tui, cớ, răng, ưng, mụ.

+ Những từ ngữ trên thuộc phương ngữ miền Trung

+ Việc sử dụng những từ ngữ địa phương trong bài thơ có tác dụng tô đậm sắc thái vùng miền, làm cho nhân vật trong bài thêm sinh động và gần gũi hơn.