Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh giúp các em thực hành vận dùng lồng ghép các yếu tố miêu tả vào văn bản thuyết minh
I – CHUẨN BỊ Ở NHÀ
(Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh)
Cho đề bài: Con trâu ở làng quê Việt Nam
Câu 1: Tìm hiểu đề: Giải thích đề bài và cho biết đề yêu cầu trình bày vấn đề gì. Theo em, với đề bài này, cần phải trình bày những ý gì?
Trả lời:
Trả lời câu hỏi chung
Giải thích đề bài: thuyết minh về con trâu ở làng quê Việt Nam
Yêu cầu đề bài: Thuyết minh về con trâu
Những ý chính trong bài thuyết minh: Nguồn gốc, đặc điểm của trâu, lợi ích của trâu là gì? Hình ảnh con trâu trong đời sống tinh thần, văn hóa của người dân Việt Nam như thế nào? Khi thuyết minh cần đưa ra con số cụ thể, lý lẽ, bằng chứng để thuyết phục người đọc.
Khi trình bày bài thuyết minh cần nắm chắc kiến thức về văn bản thuyết minh, vận dụng yếu tố miêu tả trong đoạn văn bản thuyết minh đó.
Gợi ý lập dàn ý bài viết:
Mở bài: Giới thiệu khái quát về trâu ở làng quê Việt Nam
vd: “Con trâu là đầu cơ nghiệp” – Hình ảnh con trâu gắn liền với người dân Việt Nam từ xa xưa…
Thân bài:
– Nguồn gốc, đặc điểm của trâu:
+ Nguồn gốc thuộc trâu đầm lầy
+ Đặc điểm: thân hình to, lớp lông thú ngắn, màu xám hoặc đen, mông dốc, bụng to… Mỗi năm đẻ từ 1 đến 2 lứa, trâu đẻ con
– Lợi ích của trâu trong đời sống sinh hoạt
+ Sức kéo của trâu khỏe nên được người dân chọn làm đầu kéo phục vụ sản xuất nông nghiệp
+ Cung cấp thức ăn như thịt, cung cấp da, sừng phục vụ đời sống cho người dân
+ Là tài sản quý giá của người nông dân
– Hình ảnh của con trâu trong đời sống văn hóa, tinh thần của người dân Việt Nam:
+ Trâu gắn liền với tuổi thơ của các em nhỏ: chăn trâu, thả diều trên đồng bãi
+ Ở một số địa phương, hình ảnh con trâu còn đại diện cho cơ nghiệp của gia đình, địa phương đó.
+ Ngoài ra, ở một số địa phương có lễ hội chọi trâu như Hải Phòng
Kết bài:
– Nhấn mạnh lại vai trò của trâu trong đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân Việt Nam
Câu 2: Tham khảo văn bản thuyết minh khoa học sau và cho biết em có thể sử dụng được những ý gì cho bài văn thuyết minh của mình.
Trong đoạn văn thuyết minh khoa học đó, có thể chọn những thông tin như:
Đoạn 2: “Trâu Việt Nam có nguồn gốc từ trâu rừng thuần hóa…” – thông tin giới thiệu về trâu Việt Nam
Đoạn 3: “Trâu 3 tuổi có thể đẻ lứa đầu”
Đoạn 4: “Trâu nuôi chủ yếu để kéo cày…” – nói về sức kéo của trâu
II – LUYỆN TẬP TRÊN LỚP
Câu 1. Hãy vận dụng yếu tố miêu tả trong việc giới thiệu:
Trả lời:
– Con trâu ở làng quê Việt Nam (hình ảnh con trâu trên đồng ruộng, làng quê Việt Nam)
Từ rất sớm, trâu với bác nông dân đã ra đồng. Dưới ruộng nước đến ngang bắp chân người lớn mà trâu vẫn cần mẫn theo hướng chỉ đường của bác nông dân mà kéo bừa. Mỗi lần cần phải quay đầu, bác nông dân chỉ cần nói “vắt” là trâu tự biết hướng quay đầu lại. Mỗi bước đi của trâu dưới ruộng chắc nịch và dứt khoát. Mảnh đồng ruộng chả mấy chốc mà đã được bừa xong. Trâu làm việc không biết mệt, chăm chỉ và cần mẫn. Mỗi lần kéo đủ mệt, trâu được bác nông dân cho nghỉ tại chỗ. Đây cũng là thời gian mà bác nông dân giải lao uống nước. Nếu thời tiết nóng nực, bác không quên tát nước lên mình trâu để giúp trâu giảm nhiệt. Hình ảnh của trâu gắn liền với đời sống người nông dân là thế.
– Con trâu trong việc làm ruộng (sớm hôm gắn bó với người nông dân)
Con trâu là loài động vật hiền lành mà cần mẫn. Sớm tối gắn bó với bác nông dân mà không biết mệt. Mỗi sáng, trâu cùng bác nông dân ra đồng, xế chiều trâu được đằm dưới hồ nước tới quá nửa thân hình vạm vỡ. Sức kéo của trâu lớn, lực kéo trung bình từ 70-75kg tương đường 0.36-0.40 mã lực. Không chỉ làm được việc dưới ruộng nước sâu mà trâu cũng kéo được trên ruộng đất khô. Chúng còn có thể kéo thóc về nhà và kéo phân ra đồng. Sức kéo của trâu giúp người nông dân giảm được nhiều sức lao động.
– Con trâu trong một số lễ hội:
Ở một số địa phương, trâu được tham gia lễ hội chọi trâu giữa các thôn, các nhóm gia đình. Ở lễ hội chọi trâu, mỗi chú trấu tham gia lễ hội được đánh số thứ tự trên thân hình. Bộ sừng, móng cũng được người nông dân chăm chút. Mỗi chú trâu tham gia lễ hội phải đáp ứng nhu cầu về sức khỏe, sức chiến đấu. Lễ hội chọi trâu cũng là một trong những nét văn hóa đặc sắc ở nhiều địa phương. Đây cũng là một trong những giá trị tinh thần trong đời sống của người dân Việt Nam.
– Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn:
Nhắc đến trâu không thể không kể đến tuổi thơ của những cô bé, cậu bé vùng quê. Những ngày hè oi ả là lúc mà những chú bé được cưỡi trâu ra đồng thả diều, chơi bi, thậm chí là đọc sách. Bản tính của trâu rất hiền lành mà chịu khó nên được trẻ ở vùng quê yêu quý.
Câu 2. Viết một đoạn văn thuyết minh, có sử dụng yếu tố miêu tả với một trong các ý nêu ở trên. (Chú ý sử dụng những câu tục ngữ, ca dao về con trâu cho thích hợp và sinh động)
Trả lời:
“Con trâu là đầu cơ nghiệp” – hình ảnh con trâu gắn bó với sự nghiệp của người nông dân Việt Nam. Trâu có vai trò quan trọng trong đời sống sinh hoạt của người dân. Chúng giúp người nông dân mang lại thu nhập và phục vụ đời sống của họ.
Trâu Việt Nam có nguồn gốc từ trâu rừng thuần hóa, thuộc nhóm trâu đầm lầy. Trâu có thân hình to khỏe, vạm vỡ. Một con trưởng thành sẽ có cân nặng từ 350 đến 450g. Trâu có lông xám hoặc đen, cứng, dày có khả năng giữ ấm thân nhiệt cho trâu, nhất là khi trời lạnh buốt. Thân hình vạm vỡ, bụng to, mông dốc, vú nhỏ…
Hình ảnh con trâu gắn liền với bác nông dân Việt Nam.
Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Từ rất sớm, trâu với bác nông dân đã ra đồng. Dưới ruộng nước đến ngang bắp chân người lớn mà trâu vẫn cần mẫn theo hướng của bác nông dân mà kéo cày, kéo bừa. Mỗi bước đi của trâu dưới ruộng chắc nịch và dứt khoát. Mảnh đồng ruộng chả mấy chốc mà đã được bừa xong.
Trâu còn là cả một trời tuổi thơ dữ dội của đám trẻ con vùng quê. Mỗi dịp hè đến, lũ trẻ lại được cưỡi trâu ra đồng. Khi thì đọc sách, khi thả diều, bắn bi.
Ở một số địa phương như Hải Phòng. Mỗi mùa lễ hội đến là hình ảnh chọi trâu lại thấy xuất hiện. Đây là một trong những nét văn hóa đặc sắc ở một số địa phương. Mỗi chú trâu tham gia lễ hội phải đáp ứng nhu cầu về sức khỏe, sức chiến đấu. Con nào thắng được vinh danh còn con nào thua thì xẻ thịt chia cho dân làng.
Trâu có vai trò quan trọng trong đời sống của người dân Việt Nam. Chúng mang lại rất nhiều lợi ích về mặt kinh tế – xã hội và đời sống tinh thần của người dân.