Soạn Văn tự sự và miêu tả Đề 2: Kể lại nội dung được ghi trong một bài thơ có tính chất tự sự (như Lượm hoặc Đêm nay Bác không ngủ) theo những ngôi kể khác nhau (ngôi thứ ba hoặc ngôi thứ nhất).
1. Lập dàn ý soạn văn tự sự và miêu tả Đề 2 trang 44
Mở bài:
– Giới thiệu về bối cảnh của câu chuyện
Thân bài:
– Dựa vào nội dung chính của bài thơ, em có thể thuật lại câu chuyện theo số lần thức dậy của anh đội viên. Mỗi lần thức dậy, là một cảm xúc khác nhau
– Kết quả sau nhiều lần thức dậy của anh đội viên, là anh đã thức luôn cùng Bác
– Nêu bật được hình ảnh vị lãnh tụ, vì cha già dân tộc Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Kết bài:
– Khẳng định tấm lòng lo cho dân quân, cho đất nước của Bác Hồ và khẳng định biểu tượng Hồ Chí Minh trong lòng dân quân Việt Nam.
2. Thực hành kể lại nội dung được ghi trong một bài thơ có tính chất tự sự
Dưới đây là bài viết ở ngôi thứ nhất để các em tham khảo:
Vậy là đã hơn 70 năm kể từ chiến dịch Biên giới 1950. Tôi nay đã già nhưng những kỷ niệm về một thời kháng chiến vẫn còn mãi trong trí nhớ, trong trái tim. Đặc biệt là những tháng ngày chiến đấu được kề cận bên Bác Hồ. Trong đó, có một kỷ niệm mà mỗi lần nghĩ lại tôi lại càng kính yêu, thương mến và cảm phục Bác. Tôi sẽ kể cho bạn nghe ngay sau đây.
Trong một đêm giá rét giữa chiến dịch Biên giới Thu – Đông cuối năm 1950, tôi bỗng tỉnh dậy giữa đêm khuya thì thấy bác Hồ vẫn ngồi bên bếp lửa. Dáng Bác cao gầy ngồi trầm ngâm giữa không gian vắng lặng. Rừng núi âm u, trời thì mưa lâm thâm, mái lều tranh gió thổi xác xơ, càng làm nổi bật vẻ cô đơn của vị lãnh tụ của dân tộc. Lo nghĩ cho quân dân, cho đất nước, tóc Bác đã bạc đi nhiều. Tôi tỉnh dậy nhưng không lên tiếng mà cứ thế nhìn Bác. Cho đến bây giờ, tôi còn nhớ niềm xúc động và thương mến trỗi dậy khi ấy khi nhìn vào bóng dáng Bác Hồ.
Nhưng cả ngày dài hành quân, tôi cũng thiếp đi. Trong cơn mơ màng, tôi thấy Bác đi dém chăn cho từng đồng chí. Trong đêm yên tĩnh, Bác sợ chúng tôi giật mình, nên mỗi bước đi thật nhẹ nhàng, thật khéo. Giữa cái giá rét của mùa đông núi rừng, tôi thấy không còn lạnh lẽo. Bởi tôi cùng đồng đội được sưởi ấm bởi tấm lòng yêu thương của Bác, tấm lòng Bác ấm hơn cả ngọn lửa hồng đang cháy ngoài kia. Lúc này tôi càng cảm nhận và hiểu sâu sắc những câu thơ mà nhà thơ Nguyễn Đình Thi viết về Bác:
“Nơi đây sống một người tóc bạc
Người không con mà có triệu con
Nhân dân ta gọi Người là Bác
Cả đời người là của nước non”
Tôi mơ màng ngủ thiếp đi, nhưng hình ảnh Bác bên bếp lửa, hình ảnh Bác đi vén chăn lại khiến tôi thổn thức nỗi lòng mà thức dậy. Tôi hỏi Bác ngồi ở ngoài có lạnh lắm không, đã khuya rồi sao Bác còn chưa ngủ. Nhưng Bác nói rằng tôi đừng lo lắng quá, hãy ngủ cho ngon, ngày mai còn phải chiến đấu với giặc thù.
Dù nghe lời Bác tôi nằm xuống để ngủ, nhưng lòng cứ lo Bác sẽ ốm mất nếu cứ thức hoài như thế. Bởi chiến dịch này hãy còn dài, mà đường trường rừng núi nhiều hiểm trở, Bác không ngủ thì mai lấy sức đâu mà đi.
Trong cơn mơ màng tỉnh dậy làn thứ ba, tôi giật mình khi thấy Bác vẫn ngồi đinh ninh bên bếp lửa. Tôi vội vàng nằng nặc mời Bác đi ngủ, vì trời sắp sáng mất rồi. Bác nói rằng, “cháu cứ việc ngủ ngon để ngay mai còn có sức đánh giặc”, còn Bác, Bác ngủ không an lòng. Bởi Bác thương đoàn dân công đang phải ngủ ngoài rừng, phải rải lá cây làm chiếu, trời rét nhưng chỉ có manh áo lấy làm chăn. Trời còn mưa lâm thâm nên Bác càng nóng ruột, càng nghĩ mà thương nên không an lòng ngủ được.
Cảm xúc của tôi lúc ấy là xúc động nghẹn ngào. Dù chiến tranh khốc liệt, khổ cực, thiếu thốn, nhưng được kề bên một người hết lòng vì quân dân, vì đất nước như thế, quả là một may mắn của tôi. Lòng tôi yêu mến, kính trọng Bác biết bao. Và lúc này tôi đã thức luôn cùng Bác. Lòng tôi thầm nghĩ, chỉ có Bác mới có tấm lòng bao la đến thế, mới có thể vì nước vì dân mà bôn ba khắp nơi, vì nước vì dân mà bao đêm không ngủ. Hay nói cách khác, Bác không ngủ đêm nay và nhiều đêm khác nữa, vì một lẽ rằng Bác là Hồ Chí Minh, là vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.
Kỉ niệm này, khi chiến dịch Biên giới Thu – Đông kết thúc tôi có kể lại cho một nhà thơ và anh đã sáng tác nên bài thơ nổi tiếng tên “Đêm nay Bác không ngủ”. Và tôi cũng kể lại câu chuyện về Bác cho nhiều thế hệ con cháu khi đất nước đã hòa bình.
Qua bài soạn Văn tự sự và miêu tả Đề 2 cùng với một bài văn tự sự cụ thể trên đây, mong rằng các em nắm được cách thức kể một câu chuyện từ một tác phẩm thơ có tính chất tự sự.