>> Xem thêm: Soạn củng cố, mở rộng (Trang 62) – Ngữ văn 6 tập 1 – Kết nối tri thức
TRƯỚC KHI ĐỌC
1. Giới thiệu ngắn gọn một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật trẻ em gây ấn tượng với em.
Trả lời:
Em ấn tượng với câu chuyện “Cô bé quàng khăn đỏ”
Nội dung truyện: Ngày xửa ngày xưa có một cô bé quàng khăn đỏ. Một hôm, mẹ bảo cô mang bánh cho bà ngoại vì bà ngoại bị ốm. Mẹ dặn cô bé nhớ đi đường thẳng và không ham chơi. Tuy nhiên, khi trên đường di, vì ham chơi mà cô quên lời mẹ nên đi vào đường rừng. Trong rừng cô đã gặp sói và vô tình cho sói biết bà ngoài đang bị ốm. Vậy là sói đã đến nhà bà ngoại, ăn thịt bà ngoại và mặc quần áo để giả làm bà ngoại. Khi cô bé đến nhà bà ngoại, sói đã nuốt chửng cô bé vào bụng. May mắn thay, khi sói đang ngủ thì bác thợ sẵn đã đi qua và thấy sói nằm trên giường. Bác thợ săn liền bắn chết sói và cứu được hai bà cháu ra ngoài bụng sói.
2. (Soạn cô bé bán diêm) Chia sẻ cảm nhận của em về nhân vật đó.
Trả lời:
Em thấy cô bé là đứa trẻ rất hồn nhiên, đáng yêu, tuy nhiên lại quá ham chơi. Qua nhân vật cô bé quàng khăn đỏ, em rút ra kinh nghiệm nên nghe lời mẹ. Vì nếu không nghe lời mẹ em sẽ có thể gặp các tình huống xấu giống như cô bé quàng khăn đỏ trong truyện.
ĐỌC VĂN BẢN
(Soạn cô bé bán diêm ) Chú ý các chi tiết miêu tả trang phục của cô bé bán diêm giữa mùa đông giá rét
Trang phục cô bé bán diêm: Giữa trời đông giá rét em đi đầu trần, chân đất. Trước đó em có đi giày vải nhưng vì quá rộng nên đã bị văng mất trong đêm tối.
Dự đoán Điều gì sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa?
Theo em dự đoán, đêm giao thừa em bé bán diêm sẽ vô cùng lạnh vì quần áo mỏng manh, đầu trần, chân đất. Em có thể sẽ không bán được diêm vì giao thừa ai cũng vội vàng đi về. Em có thể sẽ bị chết cóng nếu em không về nhà.
Theo dõi, sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh thế nào?
Khi bà mất, gia sản tiêu tán, và gia đình em đã phải rời khỏi ngôi nhà xinh xắn có dây trường xuân leo quanh. Nơi mà em đã sống những ngày đầm ấm và hạnh phúc. Em đã phải đi bán diêm vô cùng khổ sở. Giữa trời đông giá rét, em ngồi nép vào một góc tường giữa hai ngôi nhà để tìm chút ấm áp. Em không dám về nhà nếu đêm nay không bán được bao diêm hoặc không ai bố thí cho em. Hiện tại, cha con em đang sống trên gác mát, sát mát nahf và mặc dầu đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách, gió thổi rít vào trong nhà.
(Soạn cô bé bán diêm )Theo dõi, mỗi lần quẹt diêm, cô bé nhìn thấy những hình ảnh gì? Đó là thực hay mơ?
Lần đầu quẹt diêm em nhìn thấy ánh lửa kì diệu và em tưởng chừng như mình đang ngồi trước một lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Đôi bàn tay em hơ trên ngọn lửa ấm áp vô cùng.
Lần thứ hai quẹt diêm em thấy một bàn ăn dọn ra, khăn trải trắng tinh, trên bần ưn toàn là bát đĩa bằng sứ quý giá và có cả một con ngỗng quay. Và em thấy con ngỗng đáng phóng về phía em.
Lần thứ ba quẹt diêm, em thấy một cây thong noen được trang trí vô cùng lộng lẫy.
Lần thứ tư quẹt diêm emt hấy bà đang mỉm cười với em. Em đã cầu xin bà đừng bỏ em.
Lần cuối cùng em quẹt rất nhiều diêm và em đã được gặp bà, hai bà cháu đã nắm tay nhau và bay vút lên cao, chẳng còn khổ đau, đói rét nào nữa.
>>> Theo em, tất cả những gì cô bé bán diêm nhìn thấy chỉ là ảo chứ không phải là thực.
Đối chiếu, điều xảy ra với cô bé bán diêm có giống như dự đoán của em không
Điều xảy ra đối với cô bé bán diêm rất giống với dự đoán của em. Cô bé sẽ bị chết cóng trong đêm giáng sinh và không có ai mua cho cô bé một bao diêm nào cả.
Theo dõi, có những hình trái ngược nào trong quang cảnh ngày đầu năm mới?
– Hình ảnh đầu năm mới: Mặt trời lên trong sáng, chói chang, bầu trời nhạt, mọi người vui vẻ ra khỏi nhà
– Hình ảnh trên đối lập với hình ảnh một em bé gái nằm ở xó tường. Ngày mồng một đầu năm hiện lên tử thi em bé ngồi giữa những bao diêm.
TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. (Soạn cô bé bán diêm ) Truyện cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?
Trả lời:
Truyện cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba. Đó là tác giả.
2. Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì sao cô bé không muốn trở về nhà?
Trả lời:
Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm vô cùng lạnh lẽo cả về thể xác lẫn tinh thần.
Cô bé không muốn về nhà vì nếu cô về nhà mà không bán được bao diêm nào, hoặc không có ai bố thí cho cô, cô bé sẽ bị bố đánh.
3. Nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm. Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật?
Trả lời:
– Các chi tiết miêu tả ngoại hình cô bé bán diêm:
+ Em gái nhỏ đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối
+ Lúc ra khỏi nhà em có đi giày vải
+ Giày ấy của mẹ em để lại, rộng quá, em đã liên tiếp làm văng mất cả hai chiếc khi em chạy qua đường
+ Thế rồi em phải đi đất, chân em đỏ ửng lên, rồi tím bầm lại vì rét
+ Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm thêm một bao
+ Bông tuyết bám đầy trên mái tóc xõa dài thành từng búp trên lưng em
– Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật? Những chi tiết đó giúp em hình dung cuộc sống của cô bé bán diêm rất vất vả, cơ cực và đói rét.
4. Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm phản chiếu những ước mong nào của cô bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó không?
Trả lời?
– Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm phản chiếu ước mong có một cuộc sống đầy đủ, ấm no, hạnh phúc của cô bé. Nó cũng phản ánh cuộc sống hiện tại quá khổ của cô bé bán diêm.
– Theo em, không nên thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó. Vì đó là những khao khát của cô bé bán diêm từ ước mong được sưởi ấm, đến ăn no và đến hạnh phúc.
5. Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện đối với cô bé bán diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho cảm nhận đó.
Trả lời:
– Theo em cảm nhận, người kể chuyện có thái độ vô cùng yêu thương, đồng cảm với cô bé bán diêm. Trong lời kể có phần xót xa cho thân phận của cô bé. Qua câu chuyện, tác giả cũng muốn truyền tải thông điệp giàu ý nghĩa, có giá trị nhân đạo cao: Hãy yêu thương trẻ thơ và cho chúng được cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc.
– Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cảm nhận đó:
+ Các chi tiết về miêu tả hình dáng bên ngoài của em: chân trần, đầu không đội mũ, đôi chân tím ngắt, mặc chiếc tạp dề cũ kỹ, mái tóc xõa … Giữa trời đông gió rét của ngày cuối năm mà em phải ăn mặc như thế này cho thấy tác giả vô cùng đau xót và thương cho hoàn cảnh của em. Lẽ ra em phải được mặc áo ấm, ở trong nhà có lò sưởi, được ăn ngon vào ngày cuối năm, được đoàn tụ bên gia đình đón giao thừa mới đúng.
+ Chi tiết em mời mọi người mua bao diêm, nhưng trời rét quá ai cũng bước nhanh và chẳng ai đoái hoài đến em: Chi tiết này cho thấy tác giả vô cùng thương xót cho em. Một em bé nhỏ đáng lẽ được yêu thương, bao bọc mà giờ phải đi bán diêm kiếm sống. Qua đây tác giả cũng cho thấy sự thờ ơ, vô tình của những người bước trên đường. Người thì đông nhưng không một ai đoái hoài đến em.
+ Chi tiết em quẹt diêm và những ước mơ, khát vọng hiện lên qua ánh lửa cho thấy tình yêu thương vô bờ bến mà tác giả dành cho em. Đây chính là giá trị nhân đạo của tác phẩm. Những khát vọng của em là khát vọng chính đáng, điều mà lẽ ra đứa trẻ nào cũng được hưởng. Vậy mà, đó chỉ là mơ ước mà em không bao giờ với tới được. Qua các hình ảnh ước mơ hiện lên khi em quẹt diêm còn cho thấy niềm thương xót của tác giả đối với em.
+ Chi tiết em nằm trong xó tường lạnh lẽo nhưng đôi má hồng, đôi môi mỉm cười càng khẳng định tình yêu mà tác giả dành cho em. Những điều mà mọi người nhìn bên ngoài chỉ là tử thi của em, nhưng không ai biết được những điều kỳ diệu em đã trông thấy qua ánh lửa của những que diêm. Qua đây, tác giả muốn nhắn nhủ với tất cả mọi người, hãy yêu thương trẻ em. Trẻ em xứng đáng được sống hạnh phúc và không phải chịu nhiều tổn thương, bất hạnh như cô bé bán diêm.
6. Đọc lại một số câu văn miêu tả cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm? Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ.
Trả lời:
Sau khi đọc lại một số câu văn miêu tả cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm, em cảm thấy đây là cách ứng xử thờ ơ, vô tình và lòng người lạnh lẽo. Họ nhìn thấy một đứa trẻ đáng thương đang phải bán diêm giữa trời lạnh như vậy mà không hề có chút tình thương nào gợn lên. Chính sự thờ ơ của người lớn đã đẩy bi kịch đến những đứa trẻ.
7. Trong truyện, tác giả sử dụng nhiều chi tiết, hình ảnh tương phản như: Cảnh đoàn tụ các gia đình đêm giao thừa và tình cảnh đói rét, đơn đọc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khí vui tươi của ngày đầu năm mới và cảnh tượng em bé chết rét… Hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của một vài chi tiết,hình ảnh đó.
Trả lời:
– Chi tiết đầu tiên: Qua đây càng phản ánh cuộc đời của cô bé bán diêm rất thiệt thòi, đau khổ, vất vả cơ cực so với những đứa trẻ khác.
– Chi tiết thứ hai: Sự đối lập vào buổi sáng mồng một tươi mới và em bé chết cóng nơi xó tường càng cho thấy sự thờ ơ, lạnh lẽo của lòng người, của cả xã hội. Nó cũng thể hiện giá trị nhân đạo của tác phẩm, tình yêu, sự thương cảm vô bờ bến của tác giả dành cho nhân vật của mình.
8. Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện Cô bé bán diêm có kết thúc giống như vậy không?
Trả lời:
Theo em, truyện cô bé bán diêm vừa có kết thúc có hậu, vừa không kết thúc có hậu
– Kết thúc có hậu nghĩa là em bé cuối cùng cũng đã thoát được cuộc sống địa ngục nơi trần gian. Em không còn phải chịu đau khổ, đói rét nữa. Em đã được gặp bà, nắm tay bà và bay lên trời.
– Kết thúc không có hậu đó là thực tế em đã chết cóng nơi xó tường. Nó cho thấy sự lạnh lẽo của lòng người, sự bất công của xã hội.
VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC
Viết đoạn văn với nhan đề: Gửi tác giả truyện Cô bé bán diêm
Bài viết
Gửi tác giả Cô bé bán diêm
Sau khi đọc xong tác phẩm, em vô cùng thương xót trước cuộc đời của cô bé bán diêm và thương thay cho số phận hẩm hiu của cô ấy. Đọc từng câu văn, em cảm thấy rất xúc động, từ các chi tiết miêu tả cô bé bán diêm phải chịu rét căm căm trong đêm giao thừa để bán diêm đến khi cô bé bật từng que diêm để sưởi ấm. Khi đọc đến đoạn cô bé bật từng que diêm và những ước mơ hiện lên, em cảm thấy vui thay cô ấy. Ít ra, trong giấc mơ, cô ấy cũng đã được hạnh phúc. Đọc đến đoạn kết cô bé đã chết cóng trong đêm lạnh, em cảm thấy vô cùng thương xót cho thân phận của cô bé. Em ước gì, cô bé được ai đó giúp đỡ bố thí cho vài đồng hoặc bán được vài bao diêm, có lẽ cô bé đã về nhà và không phải chết cóng nơi xó tường.
Qua câu truyện cô bé bán diêm, em cảm thấy mình thật may mắn vì được học tập, được sống hạnh phúc và no đủ. Em sẽ tự nhủ sẽ cố gắng học tập tốt để không phục lòng cha mẹ, thầy cô. Trong cuộc sống, nếu gặp trường hợp nào gặp khó khăn như cô bé bán diêm, em cũng sẽ cố gắng giúp đỡ trong khả năng của mình. Em rất biết ơn tác giả đã viết một câu truyện ý nghĩa và nhân văn như vậy để chúng em đọc, hiểu và biết yêu thương, chia sẻ trong cuộc sống.